niedziela, 1 marca 2015

Sklepienia gotyckie: krzyżowo-żebrowe, kryształowe, palmowe, gwiaździste, wachlarzowe

Przedstawiam dzisiaj kilka rodzajów sklepień (głównie ich zdjęcia) charakterystycznych dla czasów gotyku, które miałam okazję zobaczyć w odwiedzanych przeze mnie budowlach, głównie kościołach.
Nie piszę na ten temat dużo, ponieważ nie znam tego tematu dogłębnie i nie chcę popełnić błędu.
Ponieważ miałam trochę zdjęć kilku rodzajów sklepień, postanowiłam zebrać je w jednym wpisie.
Podstawowym dla stylu gotyckiego było sklepienie krzyżowo-żebrowe. Rozwinęło się ono na bazie sklepienia kolebkowego ze stylu romańskiego.
Poniżej przykład sklepienia krzyżowo-żebrowego z kościoła św. Jakuba i św. Mikołaja w Chełmnie:




Kościół franciszkanów p.w. św. Trójcy w Opolu:
Kamienica Hetmańska w Krakowie - występuje tu gotyckie sklepienie krzyżowe ze zwornikami, które są bogato dekorowane. Szczególnie cenne są zworniki - rzeźby przedstawiające głowy kobiety i mężczyzny, prawdopodobnie Kazimierza Wielkiego i Elżbiety Łokietkówny:
Jeden ze zworników:

Sklepienie krzyżowo-żebrowe można również podziwiać 
w kościele św. Mikołaja w Krakowie:
W kościele dominikanów p.w. św. Trójcy w gotyckich, dobrze zachowanych krużgankach, pomimo wielkiego pożaru 
w Krakowie w 1850 roku, również można podziwiać sklepienie krzyżowo-żebrowe:
W neogotyckim kościele franciszkanów można zauważyć sklepienie krzyżowo-żebrowe:
Sklepienie krzyżowo-żebrowe w kościele norbertanek w Krakowie:
Sklepienie krzyżowo-żebrowe w krużgankach kościoła kapucynów w Krakowie:
Sklepienie krzyżowo-żebrowe z ornamentyką stiukową w sali Baltazara Fontany w Kamienicy pod Gruszką w Krakowie:
Sklepienie krzyżowo-żebrowe występuje również w klasztorze benedyktynów w Tyńcu:
W tynieckich krużgankach także można zobaczyć sklepienie krzyżowo-żebrowe:
W klasztorze zwanym Czerwony Klasztor na Słowacji również można podziwiać piękne sklepienia krzyżowo-żebrowe. Oto one na trzech poniższych zdjęciach:
W miejscowości Staniątki w klasztorze benedyktynek można zauważyć kilka przykładów sklepienia krzyżowo-żebrowego. Oto one:
W Toruniu w krużgankach Kościoła p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny można również podziwiać piękne sklepienie krzyżowo-żebrowe:
W krzyżackim zamku w Malborku również można spotkać sklepienia krzyżowo-żebrowe - na ośmiu poniższych zdjęciach:
Sklepienie krzyżowo-żebrowe w poznańskiej farze:
Sklepienie krzyżowo-żebrowe w kościele augustianów w Krakowie (na kilku poniższych zdjęciach):
Sklepienie krzyżowo-żebrowe w krużgankach bazyliki w Krakowie - Mogile: 
Na bazie sklepienia krzyżowo-żebrowego rozwinęło się wiele odmian stropu o lżejszych formach i drobniejszych podziałach, jak na przykład:
sklepienie palmowe (oparte na jednym słupie),
sklepienie gwiaździste,
sklepienie sieciowe,
sklepienie wachlarzowe,
sklepienie kryształowe.

Mnożenie dodatkowych żeber nabrało z czasem funkcji wyłącznie dekoracyjnej.


Poniżej sklepienie kryształowe, którym pokryte są krużganki Collegium Maius w Krakowie - najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest to sklepienie rzadko spotykane, unikatowe na terenie Polski.

A teraz przedstawiam inne sklepienie kryształowe na terenie Polski (zdjęcie z Wikipedii). W kościele św. Jerzego w Kętrzynie znajduje się naprawdę piękne sklepienie z rodzaju kryształowych:
OLSZTYŃSKA CIEKAWOSTKA – Klub Globtrotera Warszawa
Zamek w Malborku - największa sala tego zamku - Wielki Refektarz pokryta jest sklepieniem palmowym:


W Krakowie jedyne sklepienie palmowe znajduje się w gotyckim kościele św. Krzyża. Niestety kościół jest często zamknięty, dlatego wykorzystałam zdjęcie z Internetu. Oto sklepienie palmowe:
Sklepienie palmowe - Architektura średniowiecza i starożytności
W Katedrze św. Piotra i Pawła w Poznaniu można zobaczyć sklepienie, które przypomina w pewnym stopniu sklepienie palmowe. Ma też pewne cechy sklepienia gwiaździstego. Może ktoś z czytelników orientuje się, jaka jest nazwa tego sklepienia.
Warto też pokazać sklepienie sieciowe, o którym wspomniałam na początku:
W Polsce sklepienie sieciowe można spotkać w kościele 
św. Marcina w miejscowości Wichnów na terenie dawnego województwa zielonogórskiego. Oto sklepienie:
W neogotyckim kościele dominikanów p.w. św. Trójcy możemy zobaczyć sklepienie gwiaździste:
 Kościół św. Jakuba i św. Mikołaja w Chełmnie - można tu podziwiać piękne sklepienie gwiaździste:
A to jest sklepienie gwiaździste z Katedry św. Piotra i Pawła w Poznaniu:
Poznańska Katedra
Sklepienia gwiaździste można zobaczyć również 
w kościołach toruńskich.
Oto sklepienie gwiaździste w kościele Wniebowzięcia NMP:
Poniżej sklepienie gwiaździste w Katedrze Świętych Janów w Toruniu:
Osobiście najbardziej podoba mi się sklepienie gwiaździste. 
Od Łucji Marii dowiedziałam się o sklepieniu wachlarzowym. 
Oto ono w opactwie Bath w Anglii: (zdjęcie z Wikipedii)

20 komentarzy:

  1. Piękne. Chyba sklepienie gwiaździste najbardziej do mnie przemawia. Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mnie również najbardziej podoba się gwiaździste :)

      Usuń
  2. Piekne sklepienia, ja tez najbardziej lubię gwiaździste. Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń
  3. Pięknie, też lubię te sklepienia! Są takie wyjątkowe:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Są wyjątkowo piękne - sklepienia gwiażdziste. Pozdrawiam :)

      Usuń
  4. Bardzo lubię gotyckie sklepiania.
    Najpiękniejsze wg.są wachlarzowate.
    Pozdrawiam serdecznie:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ciekawe jest to, co napisałaś. Jeszcze się nie spotkałam ze sklepieniem wachlarzowatym :)

      Usuń
    2. Rzeczywiście sklepienie wachlarzowe jest bardzo piękne. Ciekawe, czy w Polsce gdzieś występuje; wydaje mi się, że nie.
      Pozdrawiam :) Życzę miłej nocy i ogólnie wszystkiego, co najlepsze :)

      Usuń
  5. Na większej powierzchni prezentują się ciekawiej, piękne sklepienie ma sala w zamku malborskim i cudownie przejrzyste jest gwiaździste w Katedrze Świętych Janów w Toruniu.
    Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  6. Uzbierałaś naprawdę pokaźną kolekcję sklepień;), warto było ją pokazać! pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Może uda mi się ją wzbogacić. Wydaje mi się, że mam jeszcze jakieś zdjęcia.
      Pozdrawiam :)

      Usuń
  7. Wspaniała robota. Akurat temat sklepień nie jest mi obcy, ale zawsze chętnie do niego wracam. Osobiście najbardziej lubię te najstarsze i najprostsze formy czyli krzyżowo żebrowe, ale to oczywiście czysty subiektywizm.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jedyna osoba, która lubi sklepienia krzyżowo-żebrowe.
      Zaskoczyłeś mnie :)

      Usuń
  8. Niesamowite... bardzo ładne są te sklepienia. Cały urok sufitu w tym jak on jest "zbudowany". Do najładniejszych zaliczylibyśmy palmowe i gwieździste:)
    Pozdrwiamy

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Te dwa rodzaje sklepień: gwiaździste i palmowe, mają najwięcej zwolenników.
      Pozdrawiam :)

      Usuń
  9. Dobrze czasem przypomnieć sobie trochę podstawowych informacji. Pięknie zilustrowałaś Haniu swój wpis. Najpiękniej wygląda chyba sklepienie palmowe.
    Miłego weekendu!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Palmowe są piękne.
      Nieczęsto spotykane w Polsce :)

      Usuń
  10. Witam,
    To naprawdę piękna kolekcja gotyckich sklepień. Nie jestem zupełnie pewna, ale niektóre z tych opisanych jako krzyżowo-żebrowe wyglądają jak tylko krzyżowe (nie mają tego odstajacego żebra) :)

    OdpowiedzUsuń