Dwór Pawła Popiela w Ruszczy

Na początku XIX wieku Ruszczę odziedziczyła po swoim ojcu Marcinie Badenim Zofia Popiel. Następnie około 1830 roku dobra rusieckie przejął od matki Paweł Popiel, który na miejscu dawnego wybudował w 1863 nowy dwór w stylu neorenesansowym.

Paweł Popiel był ultrakonserwatystą, zwolennikiem współpracy z Rosją. Uważał np., że szkoły na wsi są całkowicie niepotrzebne. Był również przeciwnikiem powstań narodowowyzwoleńczych. Mimo tego jego synowie wzięli udział w powstaniu. 

Paweł Popiel finansował konserwację wielu zabytków Krakowa; był głównym konserwatorem zabytków w II połowie XIX wieku. Przeprowadził inwentaryzację zabytków po wielkim pożarze w 1850 roku i restaurację wielu krakowskich kościołów. Współdziałał również przy zakładaniu Muzeum Narodowego.

Liczył się w polityce międzynarodowej. Zgromadził w tym dworze wspaniałe zbiory sztuki, np. wiele obrazów Piotra Michałowskiego, który mieszkał niedaleko Ruszczy i był przyjacielem Popiela.

W 1918 roku rodzina Popielów gościła w swoim dworku na obiedzie Achillesa Ratti, późniejszego papieża Piusa XI. To wydarzenie upamiętnia tablica wmurowana w ścianę pobliskiego kościoła św. Grzegorza.

Po wojnie była tu poczta i inne instytucje, które z czasem usunięto. Dwór stał pusty, niszczony przez okolicznych meneli. Ostatnio został odzyskany przez rodzinę Popielów, która ma również dwór w Kurozwękach. Opieka nad dworem w Kurozwękach zajmuje im sporo czasu, dlatego nie mają możliwości zająć się posiadłością w Ruszczy.