Klasztor benedyktynek w Staniątkach

Można powiedzieć, że świat  tu jeszcze nie dotarł. Życie w klasztorze zatrzymało się w miejscu. Takie właśnie odnosi się wrażenie podczas zwiedzania tego opactwa. Pierwsze wejście osób zwiedzających poza klauzulę miało miejsce 15 sierpnia 2010 roku z okazji Nocy Cracovia Sacra.

 Miejscowość, w której znajduje się klasztor, nosi nazwę Staniątki. Zgodnie z tradycją początek wsi sięga X wieku i jest związany z pobytem św. Wojciecha w tych stronach. Podanie głosi, że św. Wojciech przechodził w 995 roku tędy z Węgier do Krakowa i zatrzymał się tu wraz ze swymi towarzyszami na odpoczynek. Rzekł: Udielame tady staniatky, czyli: Zróbmy tu sobie odpoczynek. Na pamiątkę pobytu św. Wojciecha w tych stronach wieś nazwano Staniatky, a czasem spolszczono jej nazwę na: Staniątki. W starych dokumentach królewskich, przechowywanych w klasztorze, często można spotkać nazwę Staniatky, Stanetky, Stangantky; uczeni czescy twierdzą, że ta nazwa rzeczywiście oznaczała w dawnym języku: odpoczynek, zatrzymanie się.

Głównym fundatorem klasztoru (najstarszego z istniejących klasztorów benedyktynek w Polsce) był Klemens Jaksa, kasztelan krakowski, i jego żona Recława. Mieli oni jedyną córkę Wizennę, która w młodym wieku wyjawiła chęć wstąpienia do zakonu benedyktyńskiego. Rozkwitało w tamtych latach życie zakonne w Tyńcu, gdzie stryj Wizenny był mnichem. Kasztelan Klemens wraz z żoną oddali córce na założenie klasztoru cały swój majątek składający się z przeszło 50 wsi. Z biegiem czasu, na skutek kupna, zamiany i przywilejów królów polskich, rozwinęła się wspaniała fundacja obejmująca przeszło 100 wsi. Jednak z powodu zamieszek politycznych, wojen itp. klasztor utracił te dobra.

Na wybudowanie klasztoru wybrano pierwotnie niewielką górę, zwaną Winnicą. Dlaczego ostatecznie postawiono klasztor na równinie, nie wiadomo. Legenda głosi, że materiały budowlane zgromadzone na górze Winnicy zostały przeniesione niewidzialną ręką na równinę staniątecką. Uznano to za znak, że właśnie w tym miejscu ma zostać zbudowany klasztor. Jest to nietypowe, biorąc pod uwagę, że benedyktyni na wzór klasztoru w Monte Cassino zawsze stawiają swe klasztory na wzgórzach.

Równocześnie z klasztorem budowano kościół. Rozpoczęcie budowy przypada na początek XIII wieku; w 1228 odbyła się konsekracja kościoła. Jako datę założenia kościoła i klasztoru przyjmuje się 1216 rok. Kościół staniątecki zbudowany jest w stylu gotyckim jako kościół halowy. W kościele jest pięć ołtarzy i osobna kaplica przyboczna z cudownym obrazem Matki Boskiej Bolesnej.

Kościół klasztorny jest znany jako sanktuarium Matki Bożej Bolesnej. Cudowny obraz został ukoronowany  w 1924 roku przez kardynała Adama Sapiehę. Od 1981 roku kościół jest parafialnym.

Od początku istnienia klasztor prowadził szkołę, dzięki czemu nie uległ kasacji przez rząd austriacki. Szkoła przetrwała przez tajne nauczanie do 1953 roku. Za czasów stalinowskich zakonnice zostały wywiezione w 1954 roku do Alwerni; do klasztoru wróciły 1956 roku. Budynek szkolny obecnie pełni funkcję domu rekolekcyjnego.

Zdjęcia przedstawiające korytarz, pokój reprezentacyjny, celę i wirydarz (widok z okna):

Zdjęcia wnętrza kościoła - ołtarz główny, polichromia, kratka dla sióstr: