Dzieła Wita Stwosza w Krakowie

Wit Stwosz (Veit Stoss) pochodził ze Szwabii, urodził się około 1447 roku (dokładna data jego urodzin nie jest znana; zmarł w 1533 roku w Norymberdze). W 1477 przyjechał do Krakowa na pokaz ołtarza do Kościoła Mariackiego i jego projekt został zaakceptowany.

Jest to największy zachowany gotycki rzeźbiony ołtarz w środkowej Europie. Głównym tematem ołtarza jest Zaśnięcie Matki Boskiej (takie jest wezwanie Kościoła Mariackiego). Szafa jest wykonana z drewna dębowego, a postacie z drewna lipowego. Przeważają kolory: niebieski i złoty, bo one w średniowieczu symbolizowały Niebo.

 Za wykonanie ołtarza zapłacono Stwoszowi tyle, ile wynosił całoroczny budżet miasta Krakowa. Pracował nad ołtarzem 12 lat; 19 lat przebywał w Krakowie, tu przeżył najpiękniejsze lata swego życia z żoną i dziećmi. Mieszkał przy ulicy Grodzkiej (obecnie nr 39).

Po powrocie do Norymbergi przestało mu się dobrze układać w życiu – spotkało go pasmo nieszczęść finansowych i osobistych (śmierć ukochanej żony). Jeden z jego synów Stanisław  Stwosz pozostał w Krakowie do końca życia, pracując jako rzeźbiarz.

Najbardziej charakterystyczna cechą twórczości Stwosza są nienaturalnie łamane szaty postaci (fałdy i zmarszczenia).

W Kościele Mariackim znajduje się też inne dzieło Stwosza - kamienny krucyfiks (w prawej nawie) wyrzeźbiony w 1491 roku, przedstawiający Jezusa już po śmierci.

Poniżej kamienny krucyfiks, zwany krucyfiksem Slackera od nazwiska fundatora, w Kościele Mariackim.

W Muzeum w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka znajduje się płaskorzeźba Chrystus w Ogrójcu, która pochodzi z dawnego cmentarza przy Kościele Mariackim. Na jednej z kamienic przy Placu Mariackim znajduje się obecnie kopia tej płaskorzeźby (poniżej).

W 1492 roku wyrzeźbił nagrobek króla Kazimierza Jagiellończyka, który jest wyjątkowym arcydziełem. Nagrobek to dzieło Stwosza, baldachim został wykonany przez jego uczniów. Ukazał króla w chwili śmierci. Znajduje się w kaplicy w katedrze na Wawelu.

W kościele dominikanów znajduje się płyta, płaskorzeźba poświęcona Kallimachowi (wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka), odlana w Norymberdze w warsztacie Vischerów w 1506 roku, zaprojektowana przez Stwosza, mająca już częściowo cechy renesansu.

W Muzeum w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka znajdują się trzy inne rzeźby wykonane przez Stwosza: drewniany krucyfiks wykonany dla celów prywatnych, do prywatnych pobożności, oraz dwie rzeźby rycerzy (fragment większej całości) pilnujących Grobu Pańskiego, wyrzeźbione na czas Świąt Wielkanocnych.

W kaplicy Czartoryskich na Wawelu znajduje się praca syna Stanisława – ołtarz szafowy z ukrzyżowaniem Chrystusa.