sobota, 21 marca 2020

Czwarty kopiec Krakowa


Kiedy kilka lat temu byłam na wycieczce poświęconej dworkom 
i pałacom znajdującym się w Nowej Hucie, przewodnik wspomniał, że wzniesienie, na którym znajduje się cmentarz kalwiński w Łuczanowicach, jest nazywane czwartym kopcem Krakowa. 




Nie przywiązałam do tego wagi. Jednak niedawno przeczytałam 
w Internecie artykuł Krystyny Lenczowskiej, zamieszczony przed kilkunastu laty w "Głosie - Tygodniku Nowohuckim nr 19/03 
z 9.05.2003.  
Łuczanowice to wieś (obecnie teren Nowej Huty), w której znajduje się dwór znanej rodziny Żeleńskich. Byli oni kalwinami. 
Z ich inicjatywy powstał cmentarz kalwiński na obrzeżach Łuczanowic.
Należy jednak jeszcze wspomnieć, że Łuczanowice dawniej nie należały do Krakowa, były samodzielną wioską w okolicach Krakowa. Tak więc nie jest to typowo krakowski kopiec. Należy jeszcze dodać, że kopiec w Łuczanowicach powinien być nazywany piątym kopcem Krakowa: po Kopcu Wandy, po Kopcu Krakusa, po Kopcu Tadeusza Kościuszki oraz po Kopcu Józefa Piłsudskiego. Jednak moim zdaniem nazwa: czwarty kopiec, powstała, ponieważ jest to kopiec o wiele lat starszy od Kopca Józefa Piłsudskiego. A więc w chwili gdy powstał łuczanowicki kopiec był on w kolejności czwartym kopcem Krakowa. 
Oczywiście są to tylko moje przypuszczenia. Gdyby ktoś więcej wiedział na ten temat, proszę o komentarz pod postem.
A teraz zdjęcia cmentarza.

Poniżej zdjęcie z Wikipedii. Jest to płyta z inskrypcją na obelisku na cmentarzu kalwińskim.
Płyta z inskrypcją na obelisku na cmentarzu ewangelickim w Łuczanowicach.jpg

Kopiec nazywano kopcem ewangelickim, kopcem dysydentów oraz kopcem kalwińskim.
Najbardziej powszechna nazwa  - Kopiec Ariański - została utworzona przez okoliczną ludność i stała się ona oficjalną nazwą kopca.

Ze wzniesienia można było podziwiać piękny obraz okolicznych wsi, budynków. Cytuję za Krystyną Lenczowską - autorką wspomnianego wcześniej przeze mnie artykułu między innymi 
o Kopcu Arian: 

"W ostatnim półwieczu zmienił się też widok ze wzniesienia na którym kopiec się znajduje. Józef Łepkowski, odnotował pod koniec IX [sic! tak jest w artykule] wieku, że: stąd nader miły rozsnuwa się krajobraz, ku południowi rysują się Tatry, a na ich tle piękne okolice brzegów Wisły. Ku zachodowi mogiła Wandy, Kraków, Bielany i Góra św. Bronisławy wyglądają zza wąskim pasem ciągnących się lasków. Ku północy i wschodowi tło borów 
i chaty wsi Łuczanowice zakończają widnokrąg.

Dziś sielski krajobraz uległ przemysłowym przeobrażeniom. Dawny spokój rozległych pół i łąk zakłóciły przemysłowe instalacje krakowskiej huty, która została wybudowana w latach pięćdziesiątych. Kominy kombinatu przesłaniają rzadko w ciągu roku widoczne Tatry."



Kopiec Wandy znajduje się na terenie wsi Mogiła, która obecnie należy do Nowej Huty. Z kolei Kopiec Krakusa mieści się się na terenie Podgórza, które stosunkowo niedawno, bo dopiero około sto lat temu stało się częścią Krakowa.
Tylko dwa kopce są rdzennie krakowskie. Jest to Kopiec Tadeusza Kościuszki oraz Kopiec Józefa Piłsudskiego (zwany też Kopcem Niepodległości).

2 komentarze:

  1. O popatrz! Nie znałem tego miejsca, ale BARDZO fajnie uzupełnia moje dociekania w kwestii podobnego kurhanu w ... Żabnie!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Super, że to Ci się przyda :) Nie wiedziałam, że w Żabnie jest kurhan.
      Pozdrowienia

      Usuń