piątek, 4 kwietnia 2014

Romańskie zdobienia kościołów Krakowa: fryz arkadkowy

Jak już pisałam, lubię styl romański w architekturze, zwłaszcza jego niektóre elementy architektoniczne.
Dzisiaj pragnę pokazać charakterystyczny dla tego stylu fryz arkadkowy, który znajduje się na elewacji kilku kościołów krakowskich.
Fryz arkadkowy składa się z szeregu małych łuków, najczęściej jest umieszczony pod okapem frontowych elewacji. Jest on charakterystyczny dla architektury przedromańskiej i romańskiej. Stosowany był również jako element dekoracyjny w wyrobach rzemieślniczych.

Oto fryz arkadkowy na kościele dominikanów (p.w. Trójcy Świętej):



W kościele klarysek (p.w. św. Andrzeja):
Oraz w kościele franciszkanów (p.w. św. Franciszka z Asyżu):

16 komentarzy:

  1. Dzięki Tobie też zaczynam lubić styl romański, chociaż bywało różnie. Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Lubię styl romański mimo swej skromności. Fryz arkadowy dodaje piękna romańskiej budowli.
    Pozdrawiam serdecznie:).

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niektóre są skromne, ale zdarzają się też fryzy bogato zdobione.
      Pozdrawiam.

      Usuń
  3. Generalnie to jednak budowle gotyckie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Kościoły Dominikanów i Franciszkanów po przebudowie zmieniły styl; jednak pozostały w nich fragmenty stylu romańskiego. Kościół św. Andrzeja to typowy kościół romański.
      Pozdrawiam

      Usuń
    2. Fakt św Andrzej to prawie czysta forma romańska, zwłaszcza wieża i kruchta, aczkolwiek z Twojego ujęcia to jednak wiele wątków gotyckich przebija. Choć oboje wiemy że ta kaplica została dobudowana do romańskiej bryły, to jednak wiele osób może tego nie wiedzieć.
      Podobnie sporo "romańizmu" zostało w kościele na Salwatorze - ale nigdy nie udało mi się tam dotrzeć gdy był otwarty.
      Najserdeczniejsze pozdrowienia.

      Usuń
    3. Takiego całkiem czystego romanizmu niewiele znajdziemy w Krakowie. Trzeba się cieszyć pozostałościami. Wiele kościołów ma jakieś fragmenty romańskie, czasem niezauważalne.
      Po prostu chciałam pokazać pozostałości w postaci fryzu arkadkowego, który jest autentycznie romański.
      Pozdrawiam.

      Usuń
    4. Kościoły dominikanów i franciszkanów nigdy nie były budowlami romańskimi - do Małopolski cegła przyszła z nowymi formami stylowymi; taki kościół dominikanów już w swojej pierwotnej XIII-wiecznej formie przekryty był sklepieniami żebrowymi (w prezbiterium sześciodzielnymi), w oknach miał maswerki (zresztą te same, co obecnie, w XV wieku, kiedy nadbudowywano prezbiterium, zachowano je i przełożono do podwyższonych okien), czy także gotyckie w wyrazie witraże (w MN). Także sam fryz arkadkowy, w specyficznej wersji z perełkowym ornamentem i lilijkami u dołu, obecny jeszcze w kościołach dominikanów w Poznaniu i Sieradzu) ma arkadki zaostrzone - właściwie można zaryzykować stwierdzenie, że prezbiterium kościoła dominikanów to pierwsza w Krakowie budowla gotycka. Z franciszkanami właściwie podobnie, ewentualnie można tu mówić o stylu wczesnogotyckim czy przejściowym. Natomiast współczesne im budynki, gdzie podobne fryzy występują razem z bardziej archaicznymi, romańskimi elementami, to kościoły norbertanek na Salwatorze i cystersów w Mogile.

      Usuń
  4. Tak w ogóle to pomysł na post świetny, wiele osób ma problemy by dostrzec cechy charakterystyczne danego stylu, a tu w sumie dość prosty sposob by nawet z daleka je dostrzec.
    Pozdrowienia

    OdpowiedzUsuń
  5. Faktycznie stylu romańskiego w Krakowie jak na lekarstwo więc trzeba się cieszyć tym co zostało. Ja lubię ten styl:)

    OdpowiedzUsuń
  6. Rzeczywiście niewiele, najliczniej to chyba szlak czysteskich klasztorów na kieleczczyźnie

    OdpowiedzUsuń