Wybrane pałace Krakowa, Warszawy, Rzeszowa, Łańcuta, Kielc oraz Wrocławia

W tym poście pokażę głównie pałace Krakowa dwa pałace warszawskie, dwa rzeszowskie, pałac w Łańcucie i jeden pałac Wrocławia. W przeszłości je opisywałam, a teraz prezentuję je zebrane razem, w jednym poście. Pokazuję kilkanaście pałaców. W Krakowie jest ich najwięcej.
Zaczynam od Pałacu Wodzickich przy ulicy św. Jana 11, ponieważ jest on w trochę przykrej sytuacji. Jest niezamieszkały i z tego powodu niszczeje.  Podobno są tu jakieś niewyjaśnione sprawy spadkowe i nie można go odnawiać. Może dzięki temu postowi spadkobiercy dojdą do porozumienia ;)(raczej mała szansa).
Pisałam już o nim TUTAJ. Pałac jest pięknym przykładem klasycyzmu, z typowymi dla tej epoki zdobieniami w postaci girland kwiatowych, wstęg, kwiatów i wazonów oraz postaci mitologicznych.
Pałac Wodzickich w Krakowie to wczesnoklasycystyczny pałac z bogato dekorowaną fasadą, który powstał około 1780 roku z połączenia dwóch kamienic i przebudowany na pałac przez starostę krakowskiego Przebendowskiego. 

Po pożarze z 1781 roku pałac został zakupiony przez Franciszka Wodzickiego i przebudowany według projektu Jana Ferdynanda Naxa. Na szczycie attyki znajduje się wielki kartusz z herbem rodu Wodzickich (Leliwa), który jest otoczony rzeźbami mitologicznymi. Widać to na poniższym zdjęciu. Leliwa jest na środku - w błękitnym polu widnieje złoty półksiężyc, a nad nim gwiazda.

Herb Wodzickich - Leliwa

Wodziccy mieli sporo pałaców. Teraz zaprezentuję Pałac Wodzickich w Kościelnikach. Pisałam już o nim TUTAJ. Zniszczony pałac jest teraz odnawiany dzięki obecnym właścicielom.

Od 1773 roku do końca II wojny światowej Pałac w Kościelnikach, z krótką przerwą, należał do rodziny Wodzickich, dawniej jednej z najzamożniejszych na ziemi krakowskiej, która rozbudowywała i upiększała pałac, otoczony tarasowymi ogrodami z kanałami wodnymi i sadzawkami, altanami, oranżerią, kaplicą, oficynami.

Pałac został przebudowany w stylu klasycystycznym. Dokonał tego Eliasz Wodzicki.
W 1787 roku Wodzicki przyjmował tu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; odbyła się uroczysta uczta; król spotkał się z mieszkającą tu siostrą Izabelą Branicką. 
W 1945 roku majątek został zniszczony przez Rosjan. Pod koniec lat 90. XX wieku, całkowicie zrujnowany, znajduje się w rękach prywatnych i powoli jest odbudowywany..

Zanim zobaczymy pałace Krakowa, przenieśmy się na chwilę do Rzeszowa.

Letni Pałac Lubomirskich to zabytkowa, późnobarokowa rezydencja z elementami rokoka, znajdująca się przy alei Lubomirskich, w pobliżu Zamku Lubomirskich.

Budynek zaprojektował prawdopodobnie Tylman z Gameren.

Rozbudowano go w połowie XVIII w. za czasów Hieronima Augusta Lubomirskiego, kiedy nadwornym architektem był Karol Wiedemann. Pałacyk uzyskał w efekcie modną w tym czasie formę maison de plaisance. W jego otoczeniu znajdował się rozległy ogród z oranżerią, zwierzyńcem i altaną w stylu chińskim.

Na poniższym zdjęciu.

A teraz kilka zdań o rzeszowskim zamku.

Zamek w Rzeszowie to jeden z głównych zabytków miasta; wybudowany w latach 1902–1906 na miejscu dawnego zamku Lubomirskich. Pierwsza konstrukcja obronna powstała w tym samym miejscu prawdopodobnie już w XVI w. Następnie pod koniec tego stulecia swój dwór obronny w Rzeszowie wybudował Mikołaj Spytek Ligęza. W 1620 rozbudował go w stylu palazzo in fortezza. Od 1637 zamek był własnością rodziny Lubomirskich. Główne prace budowlane na nim prowadzili Tylman z Gameren i Karol Henryk Wiedemann. W 1820 kompleks został przejęty przez władze austriackie i zaadaptowany do celów sądowniczych oraz więziennych. Jego wyburzenie na początku XX w. spowodowane było bardzo złym stanem konstrukcji. W historycznej formie do czasów współczesnych zachowano jedynie wieżę bramową i bastionowe fortyfikacje.

Zamek w Łańcucie. Pierwotna rezydencja w postaci wieży obronnej, znajdująca się na terenie istniejącego dziś założenia, zbudowana została prawdopodobnie przez ród Pileckich w II połowie XVI wieku. Zamek około 1610 roku został rozbudowany przez Stadnickich i jego plan przybrał kształt podkowy. Najpoważniejsza rozbudowa według projektu autorstwa Macieja Trapoli nastąpiła w latach 1629-1641, gdy właścicielem obiektu był wojewoda Stanisław Lubomirski. Stąd często stosowana nazwa Zamek Lubomirskich w Łańcucie. Zamek został wtedy otoczony potężnymi fortyfikacjami bastionowymi, które uchroniły go przed zdobyciem przez Szwedów. W roku 1745 właścicielem zamku w Łańcucie został marszałek wielki koronny Stanisław Lubomirski. Po śmierci Stanisława Lubomirskiego pełne władanie nad zamkiem uzyskała jego żona Izabela Lubomirska z Czartoryskich.

Pałac Zbaraskich (Potockich) - na zdjęciach poniższych - wracamy do Krakowa - powstał w 1540 roku, kiedy to połączono i przebudowano na magnacką rezydencję dwie sąsiednie gotyckie kamienice z XIV wieku.

Kolejna przebudowa rezydencji w stylu klasycystycznym miała miejsce w latach 1778-1783 i dokonana została z polecenia ówczesnego właściciela, Eliasza hrabiego Wodzickiego. Poniżej widać wyraźnie zdobienia kwiatowe - klasycystyczne. Pałac mieści się przy Rynku Głównym nr 20.

Pałac Pod Baranami, mieszczący się na Rynku Głównym nr 27, powstał w wyniku połączenia trzech średniowiecznych kamienic. W XVI wieku należał do Justa Decjusza, właściciela pałacu w Woli Justowskiej, a następnie do króla Stefana Batorego. W XVII wieku książęta Ostrogscy przekształcili go we wspaniałą rezydencję z reprezentacyjnymi salami I piętra. Od 1822 roku do II wojny światowej stanowił własność rodziny Potockich.

 Według tradycji niegdyś w tym miejscu znajdowała się gospoda, przy której trzymano barany przeznaczone do sprzedaży dla mieszkańców Krakowa. Stąd nazwa i godło pałacu. Nad wejściem widać trzy baranie głowy.
Dawniej, przed przebudową, godło pałacu (barany) wyglądało inaczej.

Pałac Wołodkowiczów mieści się przy ulicy Lubicz 4, niedaleko dawnego budynku dworca kolejowego Kraków Główny.
W 1884 roku zbudowano go, dla pochodzących z kresów ziemian, Bolesława i Zofii Wołodkowiczów.
Został zaprojektowany przez krakowskich architektów Tadeusza Stryjeńskiego i Władysława Ekielskiego. Pałac przed I wojną światową był w posiadaniu Bogdana Ogińskiego. Tuż przed wybuchem II wojny światowej w kilku pomieszczeniach mieściło się Muzeum Etnograficzne.

Na attyce zachował się herb rodziny Wołodkowiczów – Radwan.

Willa Decjusza to renesansowy pałacyk. Wybudował go właściciel Woli Justowskiej – Just Ludwik Decjusz w 1535 roku w okolicy Panieńskich Skał. Projekt budowli stworzyli włoscy architekci. Willa wzorowana była na modnych w ówczesnej Europie posiadłościach z okolic Florencji i Rzymu, będących miejscem wypoczynku, spotkań i dysput filozoficznych.

W następnych stuleciach willa była kilkukrotnie przebudowywana. 

Pałac w Pleszowie często nazywany jest zamkiem. Pierwszy dwór w Pleszowie pochodził z XIII i XIV wieku. Został zbudowany przez rodzinę Czartoryskich. Nabyła go potem bogata rodzina Kirchmayerów, pochodząca z Bawarii, która na miejsce starego dworu zbudowała nowy – w stylu willowym w 1829 roku.

Pałac był przebudowywany w połowie XIX wieku i na początku XX wieku; wtedy dobudowywano kolejne piętra.

Obecnie pałac jest siedzibą Monaru i nie można bliżej podchodzić do budynku.

Reprezentacyjny budynek przy placu Wszystkich Świętych 3-4, tradycyjnie nazywany Pałacem Wielopolskich, od 1864 roku jest siedzibą władz miasta Krakowa. W przeszłości był wielokrotnie przebudowywany. Pierwszy udokumentowany murowany budynek w miejscu dzisiejszego magistratu wzniesiono w pierwszej połowie XVI wieku (1535-1560). Był to renesansowy pałac miejski hetmana Jana Tarnowskiego. Z tego okresu zachowała się niezwykle rzadka attyka obronna, wieńcząca i zakrywająca dach. Od 1561 roku, po śmierci hetmana Tarnowskiego, pałac przeszedł w ręce Ostrogskich i Zamoyskich, natomiast od 1655 roku jego właścicielem stał się Jan Wielopolski. W rękach tej rodziny pałac pozostawał do połowy XIX wieku.

Nad wejściem widnieje herb miasta. Są tu również dwie postaci symbolizujące: Labor (praca) i Dignitas (dostojeństwo), które miały stanowić wskazówkę dla radców Krakowa.

Pałac Biskupi jest siedzibą kurii metropolitarnej; od końca XIV wieku jest siedzibą biskupów krakowskich. Pomimo burzliwych dziejów pałac swoją pierwotną funkcję spełnia do dziś. Jest przykładem sztuki XIX wieku, z zachowanymi fragmentami z czasów renesansu i baroku. Znajduje się przy ul. Franciszkańskiej 3 w Krakowie. To jedno z miejsc związanych z biskupem, kardynałem i papieżem – Janem Pawłem II. Jest największym po Wawelu pałacem krakowskim.

Pałac Biskupa Samuela Maciejowskiego przy ul. Kanoniczej 1 został zbudowany w latach 1531-1532. Do końca XVIII wieku był rezydencją kanoniczą. Następnie władze austriackie urządziły w nim Inkwizytoriat i więzienie. Obecnie mieści się tu Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej.

Pałac był odnawiany na przełomie XVII i XVIII wieku oraz pod koniec XVIII wieku i wtedy nadano mu charakter barokowy.
Na uwagę zasługuje wspaniały portal.

W budynku zachowały się zabytkowe polichromie z XVIII wieku. 

Kamienica nr 21 przy ulicy Kanoniczej to Pałac Dziekanów; pięknie zachowana renesansowa rezydencja dziekanów kapituły krakowskiej, która została wzniesiona w latach 1582–1588. Jej budowniczym był architekt włoski okresu manieryzmu Santi Gucci. Pałac Dziekanów ozdobiony jest sgraffitową dekoracją fasady oraz posiada piękny i niezwykle cenny manierystyczny portal z napisem na fryzie Procul este profani (precz, niewtajemniczeni).

Piękny jest ten portal.

 Bogaty kupiec Józef Louis wybrany królem kurkowym w 1836 roku kupił duży ogród na przedmieściu Wesoła, w obrębie dzisiejszych ulic Rakowickiej, Topolowej, Bosackiej i Lubicz i podarował go Bractwu Kurkowemu. I tak powstał nowy park.

Bractwo Kurkowe urządziło tutaj strzelnicę i zbudowało pałacyk w stylu neogotyckim z basztą widokową. Fasadę neogotyckiego pałacyku zdobi popiersie Marcina Oracewicza, polskiego bohatera obrony Krakowa przed Rosjanami w czasie Konfederacji Barskiej w czerwcu 1768 roku. Był członkiem Bractwa Kurkowego i doskonałym strzelcem.

Pałac Tarnowskich przy ulicy Szlak 71 w Krakowie.

Pałac jest mocno zniszczony, jak widać, i jeśli nie zostanie odnowiony, może popaść w całkowitą ruinę. Oto krótka historia tego pałacu, który miał burzliwe dzieje, ciągle przechodził z rąk do rąk. 

Pierwsze zabudowania pałacowe w tym miejscu powstały w 1613. Pałac początkowo został wybudowany i należał do Montelupich. Była to kupiecka rodzina pochodzenia włoskiego. Rodzina Montelupich stworzyła w Polsce instytucję poczty i pełniła rolę poczmistrzów polskich przez ponad 100 lat.

W pałacu bywali monarchowie polscy, często wybierając to miejsce jako ostatni postój przed wjazdem do miasta. Z pałacu Montelupich wyruszały także królewskie kondukty pogrzebowe, dlatego był popularnie nazywany Kostnicą Królewską.

Kolejnymi właścicielami pałacu byli jezuici, następnie pałac należał do rodziny Badenich. Badeni byli właścicielami pałacu aż do połowy XIX wieku. Wtedy ten mocno już zniszczony pałac przejęła rodzina Tarnowskich.

Tarnowscy podjęli decyzję o całkowitej przebudowie budynku, który został zaprojektowany przez Antoniego Łuszczkiewicza i wybudowany w 1878 roku. Ta forma budynku zachowana jest do dnia dzisiejszego. 

W pałacu w tym okresie mieszkał profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Stanisław hrabia Tarnowski. Rodzina Tarnowskich przekazała miastu do użytku publicznego przypałacowy park, nazwany później Parkiem Jalu Kurka. Po wywłaszczeniu Tarnowskich w okresie międzywojennym przekazano pałac wraz z parkiem zgromadzeniu księży salwatorianów.

W okresie okupacji hitlerowskiej znajdował się tu sztab Hitlerjugend.

Po II wojnie światowej budynek został odebrany salwatorianom. W 1950 roku stał się siedzibą Radia Kraków. Tę funkcję pełnił aż do 1998 roku, kiedy radio zostało przeniesione do nowo wybudowanej siedziby przy al. Słowackiego. Od tego czasu budynek był niezamieszkały i niszczał.

Początkowo budynek wraz z parkiem w ramach prac komisji majątkowej chcieli odzyskać księża salwatorianie. Udało im się odzyskać park, jednak z prób odzyskania pałacu wycofali się, gdy potomkowie rodziny Tarnowskich rozpoczęli starania mające na celu podważenie decyzji wywłaszczeniowej.

W 2015 roku właścicielem budynku została Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie.

Budynek został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego 9 października 1989.

A teraz pałac w Kielcach. Barokowy Pałac Biskupów Krakowskich to była rezydencja biskupów Krakowa. Jest jednym z symboli miasta.

Budowla powstawała w latach 1637–1644. Wzniesiono ją na Wzgórzu Katedralnym z inicjatywy biskupa Jakuba Zadzika. Budowę prowadził Tomasz Poncino, a projekt został wykonany prawdopodobnie przez Giovanniego Trevano. Dekorację malarską wnętrz wykonał warsztat Tomasza Dolabelli. Plafony przedstawiały między innymi sąd nad arianami i rokowania pokojowe w okresie wojen ze Szwecją i Rosją. W 1816 roku Stanisław Staszic stworzył w pałacu Szkołę Akademiczno-Górniczą. Pałac pełnił również rolę sztabu legionowego Józefa Piłsudskiego, biura werbunkowego, drukarni, poczty, biura przepustek i siedziby redakcji lokalnego dziennika.

Pałac Tomasza Zielińskiego – zabytkowy obiekt w centrum Kielc położony tuż obok Pałacu Biskupów Krakowskich przy ulicy Zamkowej. Na zdjęciu poniżej.

Pałacyk swą nazwę zawdzięcza Tomaszowi Zielińskiemu, który w latach 1847–1858 dzierżawił ten obiekt od rządu i przekształcił go w kompleks pałacowo-ogrodowy. W trakcie swojego pobytu urządził w pałacyku muzeum oraz ośrodek mecenatu artystów, w którym gościł znanych malarzy: Józefa Szermentowskiego, Januarego Suchodolskiego, Wojciecha Gersona i Franciszka Kostrzewskiego. Od 1985 roku jest to siedziba Domu Środowisk Twórczych, który organizuje w tym miejscu wystawy prac, koncerty oraz spotkania z ludźmi sztuki, nauki i polityki.

A teraz przenosimy się do Warszawy, ale wcześniej - do Wilanowa.

Pałac w Wilanowie jest pałacem królewskim w Warszawie, w Wilanowie Królewskim. Został zbudowany w stylu barokowym, wzniesiony w latach 1681–1696 dla króla Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery według projektu Augustyna Wincentego Locciego. Skrzydła boczne, dobudowano w latach 1723–1729, mieszczą Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

W 1799 roku właścicielem został Stanisław Kostka Potocki. Z jego inicjatywy w 1805 w części pałacu powstało jedno z pierwszych publicznych muzeów w Polsce. Prezentowane są tutaj bogate zbiory sztuki europejskiej i dalekowschodniej. Centralną część pałacu poświęcono pamięci Jana III i wspaniałej przeszłości narodowej. 

Pałac wraz z otaczającym parkiem oraz zabudowaniami zachował niezmienioną formę architektoniczną mimo zaborów, wojen i okupacji.

Łazienki Królewskie to zespół pałacowo-ogrodowy w Warszawie; został założony w XVIII wieku przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.
 1764 roku Stanisław August, szukając miejsca na swą letnią królewską rezydencję, zakupił Łaźnię wraz z Ujazdowem. Za sprawą architektów - pochodzącego z Włoch Domenico Merliniego i urodzonego w Dreźnie Jana Chrystiana Kamsetzera - król przebudował barokowy pawilon Łaźni w klasycystyczny Pałac na Wyspie. Jest on wzorowany na włoskich rozwiązaniach, jak Villa Borghese, Villa Albani, Villa Medici czy Villa Ludovisi. Pałac na Wyspie miał symbolizować marzenie króla o państwie idealnym, nowoczesnym i suwerennym.

Pałac królewski we Wrocławiu, także pałac Spätgenów we Wrocławiu lub zamek królów pruskich jest zespołem pałacowym stanowiącym od XVIII do XX wieku wrocławską rezydencję pruskich królów z dynastii Hohenzollernów. 

Król pruski kazał w latach 1751-53 urządzić tu swoją siedzibę. Wcześniej był to pałac należący do rodziny Spatgen. Obecnie jest siedzibą Muzeum Miejskiego. 

Wrocław obok Berlina i Królewca był stolicą Prus.