Początki Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dwunastego maja 1364 roku Kazimierz Wielki powołał Akademię Krakowską;  była to druga tego typu uczelnia w tej części Europy – po uniwersytecie praskim, który powstał w 1348 roku.  Początkowo papież nie wydał zgody na stworzenie wydziału teologicznego, który najbardziej w ówczesnych czasach świadczył o prestiżu uczelni. Powołano osiem katedr.

Początkowo wykłady odbywały się na Wawelu. Były plany, żeby stworzyć kampus na Kazimierzu, jednak nie zostały one zrealizowane, ponieważ król Kazimierz Wielki wkrótce zmarł w 1370 roku.

Królowa Jadwiga przepisała w testamencie cały swój prywatny majątek na cele Akademii – suknie, biżuterię itp. Po jej śmierci w 1399 roku wykonawcą testamentu został jej mąż król Władysław Jagiełło.

Pierwszym rektorem Akademii był Stanisław ze Skalbmierza. Najlepszym okresem dla Akademii był XV wiek. W 1491 roku w wieku osiemnastu lat studia na Akademii rozpoczął Mikołaj Kopernik. Tutaj powstały zaczątki jego późniejszych idei. Studiowali również np. Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz Modrzewski.

Kobiety nie mogły studiować na Akademii. Jednak zdarzały się pewne wyjątki. Istnieje legenda mówiąca o Kubie z Gniezna, który był bardzo sumiennym i pilnym studentem. Pewnego dnia inny student z Gniezna rozpoznał w nim swoją koleżankę z Gniezna – Nawojkę. Groziło jej zgodnie z orzeczeniem sądu spalenie na stosie, jednak władze Akademii, wziąwszy pod uwagę jej pilność nienaganną postawę moralną, postanowiły uratować jej życie. Została wysłana do klasztoru, gdzie prowadziła szkółkę klasztorną.

Dwie zakonnice, a jednocześnie rodzone siostry – Filipina i Konstancja Studzińskie, jako pierwsze kobiety uzyskały tytuł magistra farmacji w 1824 roku.

Szesnasty wiek wiąże się z powolnym upadkiem Akademii. Stawała się uczelnią prowincjonalną. W okresie oświecenia Hugo Kołłątaj zreformował uczelnię. W 1795 roku po trzecim rozbiorze Polski Austriacy chcieli zniszczyć uczelnię, planowano przenieść ją do Warszawy. Wprowadzona w 1818 roku nowa nazwa „Uniwersytet Jagielloński” nie poprawiła sytuacji uczelni.

Nazywana jest Alma Mater (z łac. Matka Karmiąca) – wszystkie uczelnie Krakowa tu miały swoje początki.

Pierwsze budynki Akademii powstały przy ul. św. Anny, dawniej zwanej ul. Żydowską. Po pożarach w latach 1462 i 1492 scalono budynki i w ten sposób Powstało Collegium Maius. W 1515 roku dobudowano bibliotekę. Najstarsza część Collegium Maius znajduje się na narożniku ul. Jagiellońskiej i św. Anny.

Na dziedzińcu znajduje się rzadko spotykane kryształowe sklepienie. Kolumny też mają kryształowy ornament. Nad wejściem widnieje napis w języku łacińskim: Więcej znaczy rozum aniżeli siła. Portal gotycki jest jednym z najpiękniejszych tego rodzaju. Karol Estreicher w połowie XX wieku usunął wystrój neogotycki Collegium Maius (wprowadzony w połowie XIX wieku), przywracając pierwotny styl gotycki.

Profesorowie Akademii mieszkali w Collegium Maius. W Izbie Wspólnej (Stuba Communis) spożywano m.in. wspólne posiłki. W Collegium spędzali cały swój czas; tu mieszkali i pracowali. Profesorów obowiązywał celibat. Rok akademicki rozpoczynał się w październiku, a kończył we wrześniu. Nie było wakacji. Czas był szczelnie zagospodarowany, łącznie z sobotami i niedzielami, kiedy odbywały się dysputy.

Na dziedzińcu Collegium Maius w pobliżu portalu, na ścianie znajduje się zegar, który wygrywa o godz. 9:00, 11:00, 13:00, 15:00 i 17:00 utwór Jana z Lublina z XVI wieku. Wtedy też z zegara wychodzi w orszaku sześć figur związanych z Akademią, są to: pedel, królowa Jadwiga, król Władysław Jagiełło,Jan z Kęt, Hugo Kołłątaj oraz Stanisław ze Skalbmierza. Zegar ten jest czwartym z kolei w historii Uniwersytetu; został uruchomiony w 2000 roku.

Krużganki Collegium Maius z kryształowym sklepieniem:

Nad głównym wejściem do biblioteki (na pierwszym piętrze) można zobaczyć portal gotycki ze złotym zdobieniem; Jest to tak zwany Aurea Porta, czyli Złota Brama:

Pokoje profesorskie:

"Sufit" Sali Reprezentacyjnej:

Skarbiec:

Globus i berło Króla Polski - Jadwigi:

Szafka z eksponatami:

Renesansowe łyżki:

Warto zwiedzić całe muzeum. Polecam.